ประวัติความเป็นมา

ประวัติความเป็นมา

     อำเภอบางสะพาน ตั้งขึ้นในสมัยกรุงศรีอยุธยา มีชื่อว่า “เมืองบางสะพาน” ต่อมาในสมัยกรุงธนบุรี ได้เปลี่ยนชื่อเป็น “เมืองกำเนิดนพคุณ” สันนิษฐานว่า พบแร่ทองคำบริเวณนี้มาก และเป็นทองคำที่มีคุณภาพดี ซึ่งมีปรากฎตามประชุมพงศาวดาร โดยสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงพระราชนิพนธ์ไว้ในพงศาวดารเมืองพัทลุงว่า “เมืองกำเนิดนพคุณ” รัชกาลที่ 3 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้ตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2377 เป็นเมืองจัตวา ขึ้นต่อกลาโหม

ในรัชกาลที่ 4 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ มีสารตราของท่านอรรคมหาเสนาบดีถึงพระกำเนิดนพคุณ มีความว่า ให้พระกำเนิดนพคุณ พระพิไชยชลสินธุ์เมืองปราณ และหมื่นวิสุทธิ์สงคราม กรมกลาโหม ปักหลักเขตกั้นใหม่ โดยใช้คลองทับสะแกเป็นแนวเขต เดิมคลองทับสะแกฝั่งเหนือตลอดแนวถึงคลองวาฬฝั่งใต้เป็นแขวงเมืองกำเนิดนพคุณ ให้ยกเป็นแขวงบางนางรม (อำเภอเมืองประจวบคีรีขันธ์ปัจจุบัน) คลองทับสะแกฝั่งใต้ตลาดปลายน้ำ เป็นแขวงกำเนิดนพคุณตามเดิม

รัชกาลที่ 5 ได้จัดระบบการปกครองใหม่เป็นมณฑลเทศาภิบาล ได้โปรดเกล้าฯ ยุบเมืองกำเนิดนพคุณลงเป็นอำเภอ เรียกว่า “อำเภอกำเนิดนพคุณ” ขึ้นกับเมืองชุมพร ซึ่งเป็นเมืองชั้นตรี เมื่อ พ.ศ. 2439 ได้แบ่งการปกครองเป็น 8 ตำบลคือ
1. ตำบลอ่างทอง
2. ตำบลบ้านกรูด
3. ตำบลบางสะพานใหญ่
4. ตำบลมะพร้าวทัด
5. ตำบลป่าร่อน
6. ตำบลบางสะพานน้อย
7. ตำบลปากแพรก
8. ตำบลกำมะเสน

ร.ศ. 125 หรือ พ.ศ. 2499 รัชกาลเดียวกัน ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้แยกเมืองปราณและเมืองบางนางรมจากจังหวัดเพชรบุรี และเมืองกำเนิดนพคุณ จากจังหวัดชุมพร รวม 3 อำเภอ ขึ้นกับมณฑลราชบุรี

เมื่อ พ.ศ. 2458 รัชกาลที่ 6 ได้ทรงเปลี่ยนเป็นอำเภอกำเนิดนพคุณ ขึ้นกับจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ และได้เปลี่ยนชื่ออีกครั้งเมื่อ พ.ศ. 2460 เป็น “อำเภอบางสะพาน” จนถึงปัจจุบัน ส่วนกำเนิดนพคุณเดิมเปลี่ยนเป็นตำบลกำเนิดนพคุณ ขึ้นกับอำเภอบางสะพาน